साहित्यवेध

  • 'शब्दांची नवलाई' : भाषिकभान समृद्ध  करणारा बालकवितासंग्रह.                                   •डॉ. कैलास दौंड        साधारणपणे व्याकरण हा भाषाभ्यासातील रूक्ष घटक. त्याचा रूक्षपणा कमी व्हावा यासाठी कार्यात्मक पद्धतीने व्याकरण शिकवायला सुरुवात केली गेली. व्याकरणातील नाम, सर्वनाम, विशेषण, क्रियापद व या चारही शब्दजातीचे उपप्रकार तसेच भाषाभ्यासातील वाक्रचार, म्हणी, समुहदर्शक शब्द, प्राणी पक्षी यांच्या घरांची नावे, यमक असलेले शब्द, जोडशब्द, उपमादर्शक शब्द, अलंकारिक शब्द, ध्वनीदर्शक शब्द, एकाच शब्दाचे भिन्न अर्थ, समानार्थी शब्द, विरूद्धार्थी शब्द, विरामचिन्हे, पत्रलेखन हे सगळे सोप्या आणि रंजक पद्धतीने शिकायला मिळाले तर! कवितेतुनच हे शिकायला नि अनुभवायला मिळाले तर कित्ती धमाल येईल नाही का? ही अनोखी किमया साधली आहे प्रसिद्ध बालसाहित्यिक एकनाथ आव्हाड यांनी. नुकताच त्यांचा ' शब्दांची नवलाई' ...

  ● अस्वस्थ मनाच्या नोंदी टिपणारा काव्यसंग्रह : 'आगंतुकाची स्वगते'                                  प्रा. डॉ. अनंता सूर     अस्वस्थता हा मानवी मनातील एक संवेदनशील घटक आहे. त्यामुळे या अस्वस्थतेतून निर्मिती जन्म घेत असते. निर्मिती अर्थात साहित्यकृती. कलावंतांच्या मनात अस्वस्थ करणाऱ्या गोष्टीचे अथवा घटनांचे वादळ थैमान घालू लागते त्यावेळी त्याची तीव्रता कमी करणे हाच कलावंतासमोर एक पर्याय असतो. तो शब्दांच्या रूपाने कविता, कादंबरी, कथा व अन्य साहित्यकृतींच्या माध्यमातून कागदावर जन्म घेत नाही तोपर्यंत कलावंतांना समाधान मिळत नाही. त्यामुळे साहित्यकृतीचा जन्म हाच मुळात गर्भवती मातेच्या कुशीतून आलेल्या बाळासम  असतो असे म्हटल्यास वावगे ठरणार नाही.  कवीमित्र कैलास दौंड यांची कवितासुद्धा याच अस्वस्थतेतून प्रसवलेली असल्यामुळे तिला समाजवास्तव, शेतीमाती, सखोल चिंतनशील अनुभव, बदलत जाणारे जीवन,  खेड्यातील सामान्य मानवाचे जगणे आणि संघर्ष, गावगाड्यातील राजकीय वातावरण या सारख्या अनेकांगी...