साहित्यवेध

विचार सूत्र देणारे बालसाहित्य : 'माझे गाणे आनंदाचे' आणि 'जाणिवांची फुले.'      • डॉ. मीरा शेंडगे (सोलापूर)       अवघड लिहिणं सोपं पण सोपं लिहिणं अवघड असते. तसेच काहीसे बालसाहित्याचे आहे. बालसाहित्य लिहिणे हे तुलनेने अवघड समजले जाते. खरं तर बाल साहित्य लिहिणे, उपलब्ध होणे हे बालकाची अजाण पिढी घडवण्यासाठी आवश्यक आहे. एकत्र कुटुंब पद्धतीत आजी-आजोबा हे संस्काराचे, ज्ञानाचे प्रमुख केंद्र होते. नकळत मुलांचे भावनिक, बौद्धिक, मानसिक भरणपोषण व्हायचे. आता विभक्त कुटुंब पद्धतीमुळे ही जबाबदारी पुस्तकांवर व बालसाहित्यिकांवर येऊन पडली.  गेली दोन दशके डॉ. कैलास दौंड लिहीत आहेत. आता 'माझे गाणे आनंदाचे' ( बालकविता संग्रह) व 'जाणिवांची फुले' (बाल कथासंग्रह) हा संस्कारक्षम लघु कथा संग्रह अर्थात बालांसाठी त्यांनी आवर्जून प्रकाशित केला आहे. खरं तर सकस ग्रामीण साहित्य लिहिणारे डॉ. कैलास दौंड आवर्जून बालकांसाठी लिहितात हे कौतुकास्पद आहे. ते स्वतः शिक्षक असल्याने प्रत्यक्ष अध्यापनाच्या वेळी मूल्यांच्या ज्या पूर्वज्ञानावर आधारित आपण शिकवत अस...

•  काजवा : शिक्षणाधिकाऱ्याचे प्रांजळ नि प्रेरक आत्मकथन.                             डॉ. कैलास दौंड                'काजवा' हे आत्मकथन शिक्षणाधिकारी पोपट श्रीराम काळे यांच्या संस्कारीत आणि संवेदनशील जडणघडणीची प्रेरणादायी कहाणी आहे. आईवडील ऊसतोडणी कामगार,अत्यंत अभावाची परीस्थिती होती. अशा स्थितीत झालेले शिक्षण, गुणवत्तेने मिळवलेली नोकरी, कुटुंबातील प्रेमळ माणसे, जीवनप्रवासात जपलेली मूल्यनिष्ठा याची याविषयी 'काजवा 'त भरपूर वाचायला मिळते. लेखकाच्या आईवडिलांनी गावातील इतरांप्रमाणेच ऊसतोडणी कामगाराचे जीवन जगलेले असले तरी आपल्या मुलांच्या हाती वही पेन देण्याचे शहाणपण अंगीकारल्यामुळे पोपट काळे यांच्यासारखी मोठी सामाजिक जाणीव असणारे अधिकारी घडले. यासंपूर्ण प्रवासाची हकीकतच 'काजवा' मध्ये अनुभवावयस मिळते. लेखकाचे बालपण, शाळा प्रवेश, शिक्षण व त्याकाळातील ओढताण, उच्च शिक्षण, नोकरी, ...