साहित्यवेध

   उपक्रमांचे रोल मॉडेल : जरेवाडी शाळा            बीड जिल्हा परीषदेची पाटोदा तालुक्यातील जरेवाडी शाळा यशस्वी उपक्रमांचे रोल मॉडेल बनली आहे. शिक्षकांच्या नाविण्यपूर्ण उपक्रमामुळे, समर्पण भावनेने कार्य करण्याने आणि समाजसहभागाने या शाळेने राज्याचे लक्ष‌ वेधून घेण्याचे काम केले . बीड जिल्ह्यात तर जिल्हा परिषद शाळांमध्ये मिशन जरेवाडी नावाने अभियानच सुरू झालेले आहे. या शाळेचे मुख्याध्यापक संदीप पवार यांना शाळेच्या प्रगतीचे रहस्य विचारले असता - ‘मी नव्हे तर आम्ही ‘ हे त्यांनी आवर्जून सांगत सर्व शिक्षक नियोजनपूर्वक समूहभावनेने काम करत असल्यामुळेच जरेवाडी शाळेने आपले यशस्वीवीतेचे शिखर कायम राखले असल्याचे सांगितले.       १९९५ या वर्षामध्ये अवघी २४ पटसंख्या आणि एक शिक्षक , चौथीपर्यंतच्या वर्गाला एकच खोली असणाऱ्या शाळेचे रूपांतर आज तब्बल ८०३ विद्यार्थी संख्या, पहिली ते आठवी पर्यंतचे वर्ग आणि २० शिक्षक, २० वर्गखोल्या असलेल्या शाळेत झाले आहे. जरेवाडी गावाची लोकसंख्या पाहीली तर ती अवघी चारशेच्या आसपास आहे. गावाच्या लोकसंख्येच्या दुप्पट विद्या...

नरेंद्र गौतम यांचा समाजसहभागाचा ‘खर्रा’ पॅटर्न!      नरेंद्र गौतम हे उच्च विद्या विभूषित शिक्षक जिल्हा परिषद उच्च प्राथमिक शाळा खर्रा केंद्र भानपूर( ता.जि.गोंदीया) या शाळेत पदवीधर प्राथमिक शिक्षक व मुख्याध्यापक म्हणून कार्यरत आहेत. या शाळेची स्थापना १९५५ मध्ये झालेली असून शाळेची एकूण पटसंख्या १५३ व शिक्षक संख्या सहा आहे. शिक्षकांची इच्छाशक्ती असेल तर प्रत्येक समस्यावर मात करता येऊ शकते आणि शाळेचा विकास साधता येतो. मात्र स्वतःच्या कामासोबतच पालकांना विश्वासात घेणे गरजेचे असते. या विचारांनी नरेंद्र गौतम यांनी त्यांच्या कामाला सुरुवात केली आणि त्यात ते यशस्वी झाले. त्यांनी पाहिले की या शाळेतील विद्यार्थ्यांची अभ्यासातील प्रगती साधारण होती मात्र हे विद्यार्थी खेळात निपूण होते.  सन २०१८-१९ मध्ये इयत्ता पाचवीचे अकरा विद्यार्थी शिष्यवृत्ती परीक्षेस बसले. नियमित अध्यापन,सराव आणि अनुधावन यामुळे त्यातून दहा विद्यार्थी उत्तीर्ण होऊन सहा विद्यार्थी शिष्यवृत्तीधारक झाले. त्यातील दोन विद्यार्थ्यांची शासकीय विद्यानिकेतन केळापूरसाठी निवडही झाली. प्रयत्नातील सातत्यामुळे प...

स्पर्धा परीक्षांच्या जादुगार : जयश्री पलांडे  पुणे जिल्ह्यातील वाबळेवाडीची जिल्हा परिषद शाळा ही महाराष्ट्रातील एक नावाजलेली शाळा आहे. सहाजिकच येथील सर्व‌ शिक्षकही समर्पित भावनेने आणि विद्यार्थ्यांना केंद्रस्थानी ठेवून कार्य करतात. याच शाळेत सौ. जयश्री सुनिल पलांडे या सहशिक्षिका म्हणून कार्यरत आहेत. प्रारंभी भांबोरा ता.कर्जत जि. अहिल्यानगर येथे काही काळ सेवा केल्यावर पुणे जिल्ह्यातील धामारी ता. शिरूर येथे आणि २०१८ पासून त्या जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा वाबळेवाडी येथे शिक्षिका म्हणून रूजू झाल्या. सुरूवातीपासूनच उपक्रमशील आणि अध्यापन कुशल असणाऱ्या जयश्री मॅडमनी आपल्या वैशिष्ट्यपूर्ण कामाचा येथेही ठसा उमटवला. त्यांच्याकडे आतापर्यंत धामारी आणि वाबळेवाडी येथे इयत्ता पाचवीच्या शिष्यवृत्तीचा वर्ग चार वेळा आला. एकूण ९३ विद्यार्थी गुणवत्ता यादीत आलेले आहेत. २०२०-२१ मध्ये कोरोना काळात त्यांनी घेतलेली इयत्ता पाचवीच्या वर्गाची शिष्यवृत्ती परीक्षेची तयारी लक्षवेधी ठरली. वर्गातील ५० विद्यार्थ्यांपैकी तब्बल ४२ विद्यार्थी गुणवत्ता यादीत आले. त्यापैकी ६ विद्यार्थी राज्य गुणवत्ता यादीत होते. ...

          विद्यार्थ्यांच्या जाणिवा समृद्ध करणाऱ्या: कीर्ती काळमेघ-वनकर. कीर्ती काळमेघ-वनकर या शिवाजी शिक्षण संस्थेच्या कनिष्ठ महाविद्यालयामध्ये भौतिकशास्त्राच्या अध्यापिका आहेत. नांदगाव खंडेश्वर सारख्या यवतमाळ ते अमरावती दरम्यान असणाऱ्या  ग्रामीण भागात काम करत असताना त्यांना विद्यार्थ्यांच्या सर्वांगीण विकासाबद्दल अनेक अडचणी आणि समस्या आढळून आल्या. हे विद्यार्थी सामाजिक भान, कुटूंबातील सदस्यांना समजावून घेण्याची कुवत, परीसराचे आणि निसर्गाचे आकलन, व्यसनाचे दुष्परिणाम इत्यादी बाबतीत सजग नसल्याचे त्यांना आढळून आले.‌त्यावर त्यांनी त्यांच्या परीने उपाय शोधण्याचा प्रयत्न केला. ‘इच्छा तिथे मार्ग’ या सूत्राने त्यांनी विद्यार्थ्यांच्या जाणिवा विकसित करण्याचा मार्ग शोधला.               ग्रामीण भागातील विद्यार्थ्यांना अभ्यास, वाचन आणि डोळस समाज निरीक्षण याच्या अभावामुळे अनेक साधारण वाटणाऱ्या गोष्टी देखील माहिती नसतात. अनेकांना तर दहावी पास होऊन देखील  नीटनेट...