साहित्यवेध

भावनांचा जाणकार शिक्षक : संतोष जायभाये. पुणे महानगरपालिकेच्या शाळा क्रमांक १०० मध्ये शिक्षक म्हणून सेवेत असलेले संतोष बाळासाहेब जायभाये हे एक विद्यार्थीप्रिय शिक्षक आहेत.त्यांनी शिक्षणशास्रात घेतलेल्या उच्च शिक्षणाचे उपयोजन वर्गात अध्यापनात केले. त्यामुळे त्यांना विद्यार्थ्यांची अपेक्षित प्रगती मिळू शकली. पाठ्यपुस्तकांमध्ये दिलेल्या अभ्यासक्रमापेक्षा थोडे अधिक आपल्या विद्यार्थ्यांना देता येईल का? याचा ते नेहमी प्रयत्न करत असतात आणि त्यामध्ये ते यशस्वी ही होतात. त्यासाठी त्यांना उपयोगी पडते ते विद्यार्थ्यांच्या भावनांचे व्यवस्थापन.        संतोष जायभाये यांनी त्यांच्या सेवेची सुरुवात सप्टेंबर २००० पासून पुणे मनपा शाळा मुलांची शाळा क्र.२१ मधून केली. त्यानंतर त्यांनी बदली झाल्याने मुलांची शाळा क्रमांक ७५ व  मुलांची शाळा क्रमांक ९५ मध्ये अध्यापन कार्य केले. आता ते मनपा शाळा क्रमांक १०० (मुलांची) गाडीतळ, हडपसर पुणे येथे सेवारत आहेत. ते पहिली ते सातवी पर्यंतच्या वर्गांना शिकवत असतात यावर्षी त्यांच्याकडे इयत्ता दुसरीचा सेमी इंग्रजी माध्यमाचा वर्ग आहे. ...

        आनंददायी उपक्रमांची : समडोळी शाळा  ‘हाती घेऊ तडीस नेऊ’ हे ब्रीद असलेली सांगली जिल्हा परिषदेची शाळा नं 2 समडोळी ही शाळा मुख्याध्यापक कृष्णात विष्णू पाटोळे यांच्या उपक्रमशीलतेमूळे लौकिकास पात्र ठरली आहे. म्हणूनच सांगली शहर आणि परिसरातून या शाळेत पहिली आणि चौथीत प्रत्येकी दोन आणि तिसरी , चौथीच्या वर्गात प्रत्येकी पाच मुलींचे प्रवेश समडोळी शाळा नंबर २ मध्ये झालेले आहेत. ही मुलींची शाळा सर्वांची हवीहवीशी झाली आहे.       ‘ इंग्रजी शब्द सांगून हजेरी’ या उपक्रमाने दररोज अध्यापनाची सुरुवात होते. प्रत्येक गुरुवारी ‘इंग्लिश डे आणि पालेभाजी भाकरी डे’ साजरे केले जातात. या दिवशी सर्व विद्यार्थी आपसात आणि शाळेतील शिक्षकांसोबत इंग्रजी भाषेतच संभाषण करतात. या दिवशी प्रत्येकाच्या डब्यामध्ये पालेभाजी आणि भाकरी ही अनिवार्यपणे असते.        वर्गात तळफलकावर व्हाईट बोर्ड बसविले आहेत त्यावर दुपारच्या सुट्टीत मुली मुक्तपणे गणिते सोडवितात गणिताची भीती न बाळगता अब्जापर्यंतच्या संख्येवरील गणिती क्रिया करतात.शाळेत लोकशाही मूल्याची रु...

           अविरत शिक्षिका : स्पृहा इंदू     चेंबूर इथे १९५७ पासून दिमाखदारपणे मराठी माध्यमाची शाळा म्हणून चेंबूर उपनगरातील चेंबूर एज्युकेशन सोसायटीची प्राथमिक शाळा अनेक पिढ्यांना ज्ञानदानाचे कार्य अविरतपणे करत आहे. श्रीमती. स्पृहा सुरेश इंदू ह्या बारावी, डी.एड अशी अर्हता धारण करून १९९८ मध्ये सहाय्यक शिक्षिका म्हणून शाळेच्या सेवेत रुजू झाल्या. आज पर्यंतच्या २६ वर्षात त्यांनी शिक्षिका म्हणून केलेले कार्य उल्लेखनीय आहे.    ‌सन २००५ पर्यंत या शाळेत विद्यार्थी संख्या भरभरून असे. नंतर मराठी माध्यमाच्या शाळांना मुंबईसारख्या महानगरात घरघर लागली. पालकांचा ओढा इंग्रजी माध्यमाच्या शाळेकडे वाढू लागल्याने विद्यार्थी संख्या हळूहळू कमी होऊ लागली. स्पृहा यांनी विद्यार्थ्यांच्या, पालकांच्या मदतीने वस्त्यावस्त्या मधील शाळाबाह्य बालके शोधून त्यांना शाळेत प्रवेशित केले. मराठी माध्यमाचे म्हणजेच मातृभाषेतील शिक्षणाचे महत्त्व त्यांनी वस्तीतील घरोघरी जाऊन पालकांना समजावले. याची दखल ‘मिड डे’ ह्या इंग्रजी दैनिकाने घेतली होती.      ...

               कार्यमग्न शिक्षक  : लक्ष्मीकांत ईडलवार   लक्ष्मीकांत एकनाथराव ईडलवार हे उपक्रमशील शिक्षक नुकतेच जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा वाकडी ता.राहाता जि. अहिल्यानगर या शाळेत नुकतेच बदलून आलेले आहेत. या आधीच्या गोर्डैवस्ती , चांगदेव नगर आणि राहुरी तालुक्यातील रामपूर  ,जामखेड मधील नायगाव येथील शाळेत त्यांनी केलेल्या वैशिष्ट्यपूर्ण कामामूळे त्यांचा लौकिक आहे. विद्यार्थी केंद्रित उपक्रम राबवून त्यांनी त्यांच्या विद्यार्थ्यांमध्ये सकारात्मक बदल घडवला आहे.             विद्यार्थ्यांना वाचनाची संधी उपलब्ध करण्यासाठी इडलवार सरांनी फिरते बालवाचनालय सुरू केले. फिरते म्हणजे शाळेच्या परिसरात विद्यार्थ्यांना आवडेल तिथे हे वाचनालय नेता येत असे. मधल्या सुट्टीत शाळेच्या मैदानावर मोठ्या छत्रीखाली चार ते सहा खुर्च्या ठेवून तेथे सावलीत बसून विद्यार्थी अवांतर पुस्तकांचे व शालेय अभ्यासाचे वाचन करतात. या आगळ्यावेगळ्या पद्धतीमुळे विद्यार्थ्यांमध्ये वाचनाची गोडी निर्माण झाली, भूतदये...